Kasa Hesabı Nedir, Nasıl Tutulur?
İşletmelerin nakit akışının kalbi olan kasa hesabı, günlük finansal işlemlerin kayıt altına alındığı, 100 kodlu temel bir muhasebe kalemidir. Nakit paranın giriş-çıkışlarını takip eden bu hesap, işletme varlıklarının en likit bölümünü temsil eder ve sağlıklı bir finansal yönetimin vazgeçilmez bir parçasıdır.
İçindekiler
Kasa Hesabı Nedir?
Dönen varlıklar grubunda ve bilançonun aktifinde yer alan kasa hesabı, 100 hesap kodu ile tanımlanır. Bu hesap, işletmenin elindeki ulusal ve yabancı paraların Türk lirası karşılığının takip edildiği önemli bir muhasebe kalemidir.
Kasa Hesabı Nasıl İşler?
Kasa hesabı, aktif karakterli bir hesap olarak aşağıdaki temel prensiplerle çalışır:
- Nakitte artış olduğunda kasa hesabının borcuna yazılır.
- Nakitte azalış olduğunda kasa hesabının alacağına kaydedilir.
- Daima borç bakiyesi verir veya sıfır olur, hiçbir zaman alacak bakiyesi veremez.
- Üçüncü kişilerden alınmış olan çeklerin kaydı yapılamaz.
İşleyişini daha detaylı anlamak için, öncelikle hangi işlemlerin borç tarafına kaydedildiğini inceleyelim.
Borç Hareketleri:
- Alınan çek ve senetlerin tahsili
- Bankadan kasa hesabına para çekilmesi
- Mal ve hizmet alımları için peşin avans alınması
- Alıcılardan yapılan nakit tahsilatlar
- Ortaklardan nakit aktarımı
Burada her artışın karşılığında, parasal değerin nereden geldiğini gösteren bir kayıt bulunur. Benzer şekilde, kasadan çıkan her tutar için de paranın nereye gittiğini belirten kayıtlar tutulur. Bu noktada kasa hesabının alacak hareketlerini incelemek gerekir:
Alacak Hareketleri:
- Kasa hesabından bankaya para yatırılması
- Verilen çek ve senetlerin nakit ödenmesi
- Satıcılara yapılan nakit ödemeler
- Mal ve hizmet satışları için peşin avans verilmesi
- Kasa hesabından ortaklara nakit ödemeler
Kasa hesabının genel işleyişini daha görsel bir şekilde anlamak için, muhasebede sıkça kullanılan T tablosu formatında gösterelim:
T Tablosu:
| BORÇ | ALACAK |
|---|---|
| Nakitte artış işlemleri – Nakit tahsilatlar – Bankadan çekilen paralar – Ortaklardan alınan paralar | Nakitte azalış işlemleri – Nakit ödemeler – Bankaya yatırılan paralar – Ortaklara verilen paralar |
Teorik bilgileri pekiştirmek için basit bir örnek üzerinden kasa hesabının nasıl işlediğini görelim:
Pratik Örnek:
01.03.2025 – İşletme bankadan 5.000 TL nakit çekti
100 KASA HESABI 5.000
102 BANKALAR 5.000
Yukarıdaki kayıt işleminde görüldüğü gibi, tahsilat niteliğindeki kasa hesabındaki artış işlemleri, muhasebe programlarında tahsil fiş türü olarak kaydedilir. Kasa hesabında azalma olduğunda ise, yevmiye fişinde alacak, diğer ilgili hesaplara borç kaydı yapılır. Bu ödemeler için muhasebe programında tediye fişi (ödeme fişi) kullanılır.
Kasa Hesabında Yıl Sonu İşlemleri
İşletmeler açısından mali yılın sonunda, kasa hesabı için de birtakım özel işlemler yapılması gerekir. Özellikle envanter ve değerleme işlemlerinin Vergi Usul Kanunu’na uygun olarak gerçekleştirilmesi büyük önem taşır.
Envanter
Envanter, işletmenin sayım, kontrol ve düzeltme işlemlerini belirli tarihlerde gerçekleştirerek, alacak, borç ve varlıkların miktar ve değerlerini saptama sürecidir. Kasa hesabının mevcudu varlık kalemi olduğundan sayılması ve sonucun tutanağa bağlanması zorunludur.
Bu kapsamlı süreç aşağıdaki adımlardan oluşur:
- Varlıkların fiili durumunun tespiti (muhasebe dışı envanter)
- Fiili durumla kayıtların karşılaştırılması
- Gerekli envanter kayıtlarının yapılması (muhasebe içi envanter)
Envanter sayımı sonucunda eğer muhasebe dışı envanter ile kayıtlı değerler arasında fark ortaya çıkarsa:
- Fark negatifse: 197-Sayım ve Tesellüm Noksanları hesabı kullanılır.
- Fark pozitifse: 397-Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları hesabı kullanılır.
Bu farkların nedenleri ayrıntılı şekilde araştırılarak, ilgili hesaplar yıl içinde kapatılmalıdır.
Değerleme İşlemi
Yalnızca TL değil, çeşitli döviz cinsinden de işlemleri içerebilir. Bu durumda değerleme işlemleri önem kazanır. Dövizler kasa hesabına girdiğinde TL karşılığı kayıt yapılır, döviz miktarları ise 900’lü nazım hesaplarda (bilanço dışı hesaplar) izlenir. Bu uygulama, ay sonlarında yapılacak değerleme işlemlerinde döviz tutarının tespitini kolaylaştırır.
Yabancı paraların değerlemesinde izlenmesi gereken belirli adımlar vardır:
- Bilanço günündeki döviz kuru belirlenir.
- Nazım hesaplardaki döviz miktarı ile kur çarpılır.
- Ortaya çıkan TL değeri ile kayıtlı değer karşılaştırılır.
Bu karşılaştırma sonucunda kur farkı oluşabilir. Bu durumda:
- Negatifse: 656-Kambiyo Zararları hesabına kaydedilir.
- Pozitifse: 646-Kambiyo Karları hesabında gösterilir.
Burada anlattığımız tüm kasa işlemlerini manuel olarak takip etmek zaman alıcı ve hata riskine açık bir süreçtir. Bu nedenle günümüzde birçok işletme, DİA Yazılımı gibi modern muhasebe çözümleri kullanılmaktadır. DİA, işletmenizin nakit akışını etkin şekilde kontrol etmenize, kasa-banka mutabakatlarını düzenli yapmanıza ve finansal raporlarınızı hızlıca oluşturmanıza olanak tanır. Özellikle envanter ve değerleme işlemlerinde zaman kazandıran bu yazılımı ücretsiz denemek için hemen formu doldurun!
I am text block. Click edit button to change this text. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Ut elit tellus, luctus nec ullamcorper mattis, pulvinar dapibus leo.
