cek nasil yazilir nasil tahsil edilmeli

Çek Nasıl Yazılır, Nasıl Tahsil Edilir?

Gözde Sünbül Muhasebe

Ticaret hayatında aktif olarak yer alan herkes, çek kavramıyla ilgili elbette en az birkaç bilgiye sahiptir. Fakat iş hayatına yeni atılan veya bir konuyla ilgili çek yazmak ya da çek almak durumunda olan insanlar için çek nedir sorusunun cevabı oldukça önemlidir. Çekler, alınan bir ürün veya hizmetin karşılığı olarak borçlunun hazırladığı bir ödeme yöntemidir. Çek, bankanın alacaklıya ödeme yapması talimatını veren bir araç olarak kullanılır. Bu açıdan çekler, kıymetli evrak niteliği taşımaktadır. Bu yazımızda sizlere çek nasıl yazılır, çek nasıl ciro edilir, çek nasıl tahsil edilir, çek nasıl alınır, çek nasıl cirolanır, çek nasıl kırdırılır ve karşılıksız çek nedir gibi soruların yanıtlarını vermeye çalışacağız.

Çek Nedir?

Peki, çek nedir? Çekler, bir ürün ya da hizmet alan borçlular tarafından, alacaklıya para ödenmesi konusunda bankaya talimat veren ödeme araçlarıdır. Genellikle anlık ödeme yapmanın mümkün olmadığı ya da tutarların yüksek seviyelerde olduğu durumlarda hazırlanırlar. Borçlu tarafından alacaklıya verilen çeklerin üzerinde ödeme tarihi de bulunur. Borçludan çeki alan alacaklı taraf ise, ödeme tarihinde bankaya giderek parasını bankadan alabilmektedir.

Çek Nasıl Yazılır?

Çek yazarken belli başlı yanlışlar yaparak bir anda suçlu duruma düşme şansı bulunduğu için, insanlar çek nasıl yazılır sorusunun cevabını sıklıkla araştırmaktadır. Öte yandan doğru şekilde hazırlanmayan çekler, kötü niyetli insanlarca değiştirilebileceği için, ciddi bir zarara uğrama ihtimali de bulunmaktadır. Genel olarak çek yazma hakkında tüm merak edilenleri aşağıdaki maddelerde anlatmaya çalışalım:

  • Çekin hazırlandığı adres ve tarihin çekin üzerine kesinlikle yazılması gerekmektedir. Üstüne tarih atılmamış veya birkaç adet tarih atılmış çekler geçersiz duruma düşer.
  • Çek yazılırken, alacaklıya ödenecek miktarın yazıyla ve rakamla yazılması şarttır. Öte yandan miktarın başına ve sonuna çizgiler atarak veya # koyarak, sonradan miktarın değiştirilememesine yönelik olarak önlem alınmalıdır.
  • İleride yaşanabilecek olası problemlere karşı, mutlaka çekin bir kopyası da borçluda bulunmalıdır.
  • Çekin geçerli kabul edilebilmesi için, borçlu tarafından ıslak imza ile imzalanmış olması şartı aranır. Sadece kaşeyle veya parmak iziyle hazırlanan çekler geçerli kabul edilmemektedir.
  • Çeklerin üzerinde alacaklının ismi açıkça belirtilmelidir. Çek tüzel bir kişi için hazırlanıyorsa, tüzel kişinin ismi yazılmalıdır. Gerçek kişilere verilen çeklerde alacaklının ismi ve mümkünse unvanının yazılması yeterlidir.
  • Çeklerin üzerinde yanlışlıkla yapılmış hatalar için üç kez düzeltme yapma hakkı bulunmaktadır. Ancak yapılacak düzeltmenin de dikkatli biçimde yapılması şarttır. Yanlış yazımların üzeri çizilmeli ve doğrusu yazılmalıdır.

Çekin Geçerliliği Nasıl Anlaşılır?

Bir çek yaprağının geçerli kabul edilebilmesi için bir banka tarafından üretilmiş olması ve üzerinde Merkez Bankası baskısının bulunması gerekmektedir. Ayrıca çek sayfasının üzerinde çek kelimesinin, hesabın bağlı bulunduğu banka şubesinin isminin ve hesap sahibinin hesap numarası bilgilerinin bulunması gereklidir.

Yanlış düzenlenmiş bir çek herhangi bir geçerliliğe sahip olmamaktadır. Bu yüzden çek yazarken en çok çekin düzenlenme tarihine ve ödeme miktarına dikkat edilmelidir. Çekin üstünde bulunan ve kimin düzenlediğini gösteren bölüm yazılırken hata yapmamaya özen gösterilmelidir. Bu bölüm asla boş bırakılmamalıdır. Çeki düzenleyen kişi mutlaka çekin üzerine imzasını atmalıdır.

Çekler sadece çekin yazarı tarafından düzenlenebilir. Bu yüzden başka birinin çek üzerinde değişiklik yapmaya hiçbir yetkisi yoktur. Çekin düzenlenmesinin zorunlu olduğu durumlarda çeki mutlaka ilk hazırlayan kişi düzenlemelidir. Çeki düzenleyen kişi, değişikliği onayladığına dair bir imza atmalıdır.

Çek Nasıl Tahsil Edilir?

Çek tahsilinin iki farklı yöntemi bulunmaktadır. Birincisi çekin bankadan şahsen tahsil edilmesidir. Bunun için çek üzerinde yazan tarihte bankaya gitmek yeterli olacaktır. Ancak çek alacaklının üzerine değilse, önce çeki ciro etmelidir. Bunun için çekin arkası ciro edilmelidir. Daha sonra da kimlik kartıyla beraber bankaya ibraz yapılır. Böylece borçlunun hesabının müsaitlik durumuna bakılır. Hesap müsaitse para ödenir. Eğer değilse, müsait tarih ve saat öğrenilir. Bunun için en geç 10 günlük bir süre uygulanır. Bu iki seçenekten ikisinin de mümkün olmadığı durumlarda, çeki yazdırma işlemi yapılır.

Bir başka çek tahsili yöntemi de, çekin takasa verilmesidir. Bunun için çekle beraber bankaya başvurmak ve çekin takasa verilmesini talep etmek yeterli olacaktır. Banka bu süreçte birkaç soru soracak ve uygun görürse çekin arkasına ciro yapacaktır. Daha sonra bankaya bir imza verilir ve banka çeki takas yoluyla tahsil eder.

Çek Nasıl Ciro Edilir?

Çek cirolama işlemi, çekle ilgili en merak edilen konulardan bir diğeridir. Bir ürün ya da hizmet alındığı zaman, borçlunun alıcıya nakit ödeme yapmak istememesi halinde, dilerse kendi firmasının çekini, dilerse de bir müşteriden aldığı çeki verebilir. Bir müşteriden alınan çekin verilmesi durumunda, çekin cirolanması gerekmektedir. Bunun için çekin arkasına şirketin kaşesi basılır ve yetkili imza atılır. Daha sonra alacaklı bu çek üzerinden parasını bankadan alır. Ödeme çeki ilk hazırlayan firmanın hesabından aktarılır.

Çek Nasıl Kırdırılır?

Halk arasında çek kırdırma olarak bilinen bu işlem, henüz daha ödeme tarihi gelmeyen çeklerin paraya çevrilmesi işlemidir. Bu işlem için bankalar veya faktoring şirketleri, belli bir faiz ve komisyon kesintisi gerçekleştirerek çekleri kırıp ödemeyi yapabilirler. Ancak çek kırdırma işleminde alacaklı kişinin, çekin üzerinde yazan ücretin daha az bir miktarı eline geçer. Bu işlem her ne kadar dezavantajlı görünse de, acil paraya ihtiyacı olan şirketler için kurtarıcı bir yöntemdir. Çekten kesilen komisyon ve faiz tutarını tahsil tarihi, piyasadaki fonlama seviyeleri, çekin sahibinin risk seviyesi ve çekte yazan tutar belirler.

Karşılıksız Çek Nedir?

Peki, karşılıksız çek nedir? Banka tarafında çekin üzerine “Ödenmemiştir” yazılmışsa, bu çek için karşılıksız çek denir. Karşılığı bulunmadığı halde çek vermek ciddi bir suçtur. Çeşitli cezai yaptırımları bulunur. Karşılıksız çek alan kişiler fiilin öğrenildiği tarihten itibaren 3 ay ve her halde fiilin işlendiği tarihten itibaren 1 yıllık bir süre içerisinde şikayette bulunursa, çeki hazırlayan şahıs hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı getirilebilir. Çek yasağı getirilen şahıs, ilgili bankaya kalan çek yapraklarını teslim etmelidir. Aynı şekilde çek yasağının kalkması için de, karşılıksız verdiği çekin üzerindeki miktarı faiziyle birlikte ödemesi gerekmektedir. Bununla beraber, karşılıksız çek verdiği kişinin bu süreçte uğradığı zararı da ödemekle yükümlüdür. Yukarıda bahsettiğimiz gibi, çekin ödeme tarihi geldiğinde banka hesabında ilgili miktar bulunmuyorsa, banka tarafından çek karşılıksız ilan edilir.

Çek Hakkında Diğer Merak Edilenler

Çek sadece ülkemizde değil, uluslararası çevrelerde de kıymetli evrak olarak kabul edilir. Ülkemizde ticari hayatın içerisinde olan herkes, mutlaka en az bir kez bir çek ile karşılaşmıştır. Çekler, çeki alan kişinin belirtilen tarihte, belirtilen bankaya giderek yine çek üzerinde belirtilen miktarı tahsil etmesi anlamına gelmektedir. Bankadaki hesap bakiyesinin çekte yazan tutarı ödeyecek meblağda para bulundurması halinde, alıcıya ödeme yapılmak zorundadır. Eğer çekte yer alan tutar banka hesabında bulunmuyorsa, belirtilen meblağ ödenemez. Ancak burada bir istisna vardır. Banka, müşterisine verdiği çek defterine bağlı olarak belli bir sorumluluğa sahiptir. Bu sorumluluk çerçevesinde banka, alıcıya belirli bir miktar para ödemek zorunda kalır.

Çekin hiç karşılığının olmadığı hallerde;

Çek bedeli 2.670 TL veya üzerinde ise karşılıksız olan çek başına 2.670 TL,

Çek bedeli 2.670 TL’nin altında ise karşılıksız olan çek başına çek bedeli ödenmelidir.

Çekin kısmen karşılığının olduğu hallerde;

Çek tutarı 2670 TL ya da altında ise, çekte yazan bedeli aşmamak kaydıyla, kısmi karşılığı 2670 TL’yi tamamlayacak bir miktar

Çek tutarı 2.670 TL üzerinde ise çek bedelini aşmayacak şekilde, banka hesabında bulunan kısmi karşılığa ek olarak 2.670 TL ödeme yapılması gerekmektedir.

Değişiklik Tebliği’nden önce yürürlükte olan tebliğlere göre basılıp tedavüle çıkan çeklerin karşılığı olmazsa, her bir çek sayfası için 1.680 TL, kısmen karşılığının olması durumunda ise bu tutarı her çek sayfası başına 1680 TL’ye tamamlayacak şekilde ödemek bankanın yükümlülüğüdür.