İş Kazası Bildirimi Nedir? Nasıl Yapılır?

İşletmelerin hem çalışan sağlığını koruma hem de yasal yükümlülüklerini yerine getirme sorumluluğunu doğrudan ilgilendiren sürece iş kazası bildirimi denir. Bu süreçte yapılan her adım, hem işverenin mevzuata uygun davranmasını hem de çalışanların haklarının korunmasını sağlar. İş kazası bildirimi süreci, yalnızca bir zorunluluk değil, kurumsal güvenlik kültürünün de ayrılmaz bir parçasıdır.

İş Kazası Tanımı ve Kapsamı

İş kazasının ne anlama geldiğini ve hangi durumların bu kapsama girdiğini anlamak, bildirim sürecinin doğru yürütülmesi için temel oluşturur. İş kazası, çalışanın işyerinde ya da işle ilgili bir faaliyet sırasında maruz kaldığı fiziksel veya ruhsal zararlara neden olan olaylardır. Kapsam olarak işyerinde, görev sırasında ya da işe gidiş-geliş sürecinde meydana gelen kazalar bu tanıma girer.

İş Kazası Ne Anlama Gelir?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre iş kazası; sigortalının işyerinde, işveren tarafından yürütülen bir iş nedeniyle veya işverence sağlanan bir taşıtla işe gidiş-gelişi sırasında meydana gelen ve sigortalıyı bedensel veya ruhsal zarara uğratan olaylardır. İş kazası bildirimi bu kapsamda, yaşanan olayın resmi kayıtlara geçmesini ve gerekli yasal süreçlerin başlatılmasını sağlar.

İş kazası tanımı, sadece fiziksel yaralanmaları değil, çalışma ortamında maruz kalınan psikolojik travmaları da kapsar. Bu nedenle her olayın detaylı olarak değerlendirilmesi ve illiyet bağının (neden-sonuç ilişkisinin) kurulması gerekir. Böylece, iş kazası nedir sorusuna verilecek yanıt yalnızca yasal değil, aynı zamanda insan odaklı bir perspektif de taşır.

Hangi Durumlar İş Kazası Sayılır?

İş kazası kapsamına giren durumları doğru belirlemek, yanlış bildirimlerin önüne geçmek açısından önemlidir. Ancak her olayın kendine özgü koşulları olduğundan, işverenlerin süreci dikkatle analiz etmesi gerekir.

İş Kazası Bildirimi Süreci Nasıl İşler?

İş kazası bildirimi süreci, mevzuata uygun şekilde adım adım yürütülmelidir. Süreç genel olarak şu adımlardan oluşur:

• Kaza meydana geldiğinde ilk müdahalenin yapılması ve olayın belgelenmesi,
• Kolluk kuvvetlerine ve ilgili kurumlara derhal bildirim yapılması,
• SGK’ye üç iş günü içinde elektronik ortamda resmi bildirim gönderilmesi,
• Gerekli tutanak, rapor ve belgelerin hazırlanarak dosyalanması,
• ERP sistemleri aracılığıyla süreç takibinin dijital ortamda yürütülmesi.

Bildirim Süreci Adım Adım Nasıl Gerçekleşir?

Bir iş kazası meydana geldiğinde, işveren öncelikle durumu kolluk kuvvetlerine derhal bildirmekle yükümlüdür. Ardından, olayın resmi kayıtlara geçmesi için Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) üç iş günü içinde bildirim yapılmalıdır. Bu bildirim, e-Devlet üzerinden veya doğrudan SGK sistemine giriş yapılarak gerçekleştirilebilir.

Bildirim süreci yalnızca resmi bir zorunluluk değil, aynı zamanda sigortalının haklarını koruyan bir güvence mekanizmasıdır. Bu nedenle işverenin, kazadan haberdar olduğu andan itibaren süreci belgelemeye başlaması gerekir. Tutanaklar, görgü tanığı ifadeleri ve olay fotoğrafları iş kazası bildirim dosyasına eklenmelidir.

Hangi Kurumlara Bildirim Yapılmalıdır?

Aşağıdaki tablo, sgk iş kazası bildirimi yapılması gereken kurumları ve süreleri özetlemektedir. Bu bilgiler 5510 sayılı Kanun ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu hükümlerine dayanmaktadır. Bu tablo, işverenin yasal yükümlülüklerini hangi kuruma hangi sürede iletmesi gerektiğini göstermektedir.

Her kurumun bildirim süresi farklı olduğundan, işletmelerin bu süreleri otomatik olarak takip edebilmesi büyük önem taşır. Burada ERP ile iş süreçleri takibi devreye girerek, bildirimin zamanında yapılmasını kolaylaştırır.

İşverenin Bildirimdeki Yasal Yükümlülüğü Nedir?

İşverenin iş kazası bildirimi konusundaki yükümlülüğü, 5510 sayılı Kanun’un 13. maddesiyle açıkça tanımlanmıştır. İşverenin bildirimi zamanında yapmaması halinde, hem idari para cezası uygulanır hem de iş kazasına uğrayan sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği işverenden tahsil edilir.

Bu nedenle işverenlerin, iş kazası bildirme zorunluluğu bilincinde hareket etmesi gerekir. Özellikle ERP çözümleri savunma sanayi gibi yüksek riskli sektörlerde olduğu gibi tüm sektörlerde mevzuata uyumu destekler ve süreç hatalarını en aza indirir.

İş Kazası Bildirimi Süresi ve Hukuki Sonuçlar

İş kazası bildirimi süresi, sigortalının statüsüne göre değişiklik gösterir. Bu sürelerin doğru hesaplanmaması, ciddi hukuki sonuçlar doğurabilir.

Bildirim için Yasal Süre Ne Kadardır?

İşveren, iş kazası meydana geldikten sonra en geç üç iş günü içinde SGK’ye bildirim yapmakla yükümlüdür. Bu süre, kazanın gerçekleştiği günü takip eden ilk iş gününden itibaren başlar. Bildirim süresine hafta sonları dahil edilmez. Bu süreç, SGK’ye iş kazası bildirimi olarak elektronik ortamda tamamlanabilir.

Bağımsız çalışanlar için ise süre, kazanın öğrenildiği tarihten itibaren üç iş günüdür. Ancak bu süre hiçbir şekilde bir ayı geçemez. İş kazası bildirim süresi kaç gün sorusunun cevabı, mevzuata göre açıkça belirlenmiş olup işletmelerin bu konuda hassas davranması gerekir.

Geç Ya da Hiç Bildirim Yapmamanın Cezaları Neler?

İş kazası bildiriminin geç yapılması, hem idari hem de mali yaptırımlar doğurur. Gecikme durumunda, SGK tarafından işverene idari para cezası uygulanır ve geçici iş göremezlik ödemesi işverenden tahsil edilir. Ayrıca mevzuata göre, bildirim yapılmayan kazalarda işverenin kusur oranı artar ve bu durum ileride doğabilecek tazminat davalarında aleyhine kullanılabilir.

Bu noktada ERP ile dijital dönüşüm uygulamaları devreye girerek süreci hızlandırabilir. Sistem, kazanın gerçekleştiği anı kaydeder ve otomatik olarak bildirim hatırlatmaları gönderir. Böylece gecikme kaynaklı cezaların önüne geçilmiş olur.

Dijitalleşme ile İş Kazası Bildirim Süreci Nasıl Kolaylaşır?

Dijitalleşme, iş kazası bildirimi süreçlerinde manuel iş yükünü azaltan, hata payını düşüren ve mevzuat uyumunu kolaylaştıran bir dönüşüm sürecidir. Günümüzde işletmeler, raporlama ve belge yönetimi gibi aşamaları dijital ortama taşıyarak süreci hem daha şeffaf hem de izlenebilir hale getirmektedir. Bu yaklaşım, özellikle büyük ölçekli firmalarda iş kazası bildirimlerinin zamanında yapılmasını ve tüm belgelerin merkezi olarak arşivlenmesini sağlar. Böylece hem işverenler yasal yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirir hem de çalışan güvenliği veriye dayalı olarak yönetilebilir.

ERP Sistemleri ile Süreç Takibi

Geleneksel yöntemlerle yürütülen bildirim süreçlerinde belge kaybı veya yanlış zamanlama gibi riskler bulunur. Ancak bulut tabanlı üretim çözümleri sunan ERP sistemleri, iş kazası bildirimi süreçlerini otomatize ederek bu riskleri ortadan kaldırır. Tüm belgeler dijital ortamda toplanır, dosyalanır ve ilgili kurumlara doğru formatta iletilir.

e-Belge ve e-Fatura Entegrasyonlarıyla Resmi Süreç Yönetimi

İş kazası sonrası yapılan tüm masraf kayıtları -sağlık hizmetleri, ilaç giderleri veya bakım masrafları – dijital belge arşivlerinde güvenle saklanabilir.. Bu noktada e-fatura sistemleri iş takibinde büyük kolaylık sağlar.

ERP sistemleriyle belge yönetiminin dijitalleşmesi, hem veri güvenliği sağlar hem de mevzuat uyumunu kolaylaştırır. Böylece işletmeler, her türlü denetim sürecinde eksiksiz belge sunma imkanına sahip olur.

İş Kazasıyla İlgili Şirket İçi Organizasyonel Önlemler

İş kazalarının azaltılması için şirket içinde alınacak organizasyonel önlemler büyük önem taşır. Bu önlemler, hem çalışanların güvenliğini artırır hem de olası kazaların etkilerini en aza indirir.

Şirket İçi Eğitim ve Bilinçlendirme

İş kazalarının önlenmesinde en etkili yöntemlerden biri, çalışan farkındalığını artırmaktır. Bu nedenle işverenler düzenli olarak iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri düzenlemelidir. Eğitimlerde çalışanlara, iş kazası bildirim süreci ve yasal yükümlülükler hakkında bilgi verilmelidir.

Bu eğitimler yalnızca yasal bir gereklilik değil, aynı zamanda kurumsal kültürün önemli bir bileşenidir. Eğitim sonrasında yapılan iç denetimler, bilinç düzeyini ölçmek ve eksik noktaları tespit etmek açısından faydalıdır.

Kazaların Raporlanması ve Denetim Süreçleri

Her iş kazası sonrasında hazırlanan detaylı raporlar, kazanın nedenlerini anlamaya ve tekrarını önlemeye yardımcı olur. Bu raporlar, mevzuat uyumu ERP sistemleri üzerinden otomatik olarak arşivlenebilir ve analiz edilebilir. Böylece, kazaların kök nedenler, sistemdeki veriler üzerinden analiz edilebilir.

Düzenli iç denetimlerle güvenlik açıklarının tespit edilmesi, uzun vadeli önleme politikalarının temelini oluşturur. Bu yaklaşımla işveren, yalnızca yasal yükümlülüklerini yerine getirmekle kalmaz, aynı zamanda çalışan güvenliğini sürdürülebilir şekilde sağlar.

SGK Üzerinden İş Kazası Bildirimi Detayları

SGK’ye iş kazası bildirimi yapılırken süreçlerin eksiksiz yürütülmesi gerekir. Bu kısım, hangi belgelerin hazırlanması gerektiğini açıklar.

SGK ile Paylaşılması Gereken Belgeler

İş kazası bildiriminde SGK’ye sunulması gereken belgeler aşağıda listelenmiştir. Bu liste, mevzuatın belirlediği zorunlu belgeleri kapsar ve eksiksiz teslim edilmesi gerekir:

• İş kazasının resmi bildirimini başlatmak için doldurulan İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirgesi
• Olayın detaylarını içeren iş kazası tutanağı ve varsa tanık ifadeleri
• İlk müdahale yapılan sağlık kuruluşundan alınan sağlık raporu
• Çalışanın iyileşme sürecini belgeleyen istirahat belgesi
• Olay yerini gösteren kroki ve fotoğraf kayıtları

Bu belgeler, dijital ortamda arşivlenerek denetim süreçlerinde hızlı erişim sağlar. Yasal iş kazası bildirimi süreci kapsamında belgelerin eksiksiz olması, hem işverenin hem de çalışanın haklarını korur.

E-Devlet Üzerinden SGK Bildirimi

E-Devlet iş kazası bildirimi sistemi, bildirim sürecini dijitalleştirerek hız ve şeffaflık sağlar. İşverenler, SGK sistemine giriş yaparak kazayla ilgili tüm bilgileri online olarak iletebilir. Sistem, belge yükleme, rapor ekleme ve onay adımlarını tek ekrandan tamamlamayı mümkün kılar.

Bu dijital sistem sayesinde hem zaman kaybı önlenir hem de hatalı bildirim riski azalır. Ayrıca, sistemde yapılan her işlem kayıt altına alındığı için ileride doğabilecek uyuşmazlıklarda delil niteliği taşır.

Şirketler İçin Dijital Bildirim Süreçlerinde ERP’nin Etkisi

Dijital dönüşüm, iş kazası bildirimi süreçlerinde işletmelere önemli avantajlar sağlar. ERP sistemleri, hem süreçlerin hızlanmasını hem de belge yönetiminin daha güvenilir hale gelmesini destekler.

DİA ERP ile Süreçlerin Hızlanması

DİA ERP, iş kazası bildirimi süreçlerinde işletmelere hız ve doğruluk kazandırır. Kaza bilgileri sisteme girildiğinde, ilgili belgeler otomatik olarak oluşturulur ve onay mercilerine yönlendirilir. Bu otomasyon, insan hatası riskini ortadan kaldırır ve süreç yönetimini kolaylaştırır.

Ayrıca DİA Bulut ERP, çalışan kayıtlarından SGK numarası, işe başlama tarihi ve departman bilgilerini çekerek formları otomatik doldurur. Böylece manuel işlem ihtiyacı ortadan kalkar. Bu özellik, veri güvenliği ERP sistemleri açısından da önemlidir.

REFERANSLAR:

Türkiye Cumhuriyeti. (n.d.). 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu. Mevzuat Bilgi Sistemi. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5510&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5

Türkiye Cumhuriyeti. (n.d.). 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu. Mevzuat Bilgi Sistemi. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=6331&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5